Еңбек ұтқырлығы Орталығының қызметі

Қалалық мәслихатта Асқар Смағұловтың төрағалығымен Астана қаласы әкімдігінің «Еңбек ұтқырлығы орталығы» КММ қызметі және  жұмыссыздықтың алдын алу, жұмыспен қамтуға жәрдемдесу жөніндегі шаралардың тиімділігі, сондай-ақ еңбек нарығын талдау мәселесі бойынша әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссияның отырысы өтті.

Бірінші болып Жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау басқармасының басшысы Илья Скуб баяндады. Ол жұмыссыздыққа қарсы күрес бойынша жұмыссыздық деңгейін 4,4% – ға (ҚР-4,6%) дейін төмендетуге мүмкіндік беретін белсенді шараларды қолдану туралы хабарлады (2024 жылғы III тоқсанның қорытындысы бойынша). 2024 жылы жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын іске асыру шеңберінде 23343 адам қамтылды. Жалпы санның шамамен 67% - ы жұмысқа орналастыруға жіберілді. Спикер бос орындар жәрмеңкелері үнемі өткізіліп тұратынын атап өтті.  Алайда, кейбір азаматтарға жұмыссыз мәртебесі жұмыс іздеу үшін емес, әлеуметтік көмектің кепілдендірілген көлемін алу үшін қажет.

 Қосымша баяндамашы ретінде «Еңбек ұтқырлығы орталығы»  КММ директоры Олжас Омар сөз сөйледі, ол еңбек нарығындағы ахуалды, жұмыс орындарымен қамтамасыз етілген жұмыссыздар құрамын талдауды ұсынды. 2024 жылдың қорытындысы бойынша бағдарлама шегінде 35 жасқа дейінгі 1220 жас мамандық бойынша бастапқы жұмыс тәжірибесін алу мақсатында жұмысқа орналастырылды. Жастар практикасын ұйымдастыруға 1532 жұмыс беруші қатысты. Сондай-ақ, сөз сөйлеуші «Күміс жас» жобасы аясында 830 адам жұмысқа орналастырылғанын атап өтті. Бұл жоба 50 жастан асқан адамдардың экономикалық белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Өңірлік карта аясында 24 жайлы мектептің құрылысы басталды, оның 11-і 2024 жылы пайдалануға берілді. Бұл ретте жұмыспен қамтылған 2461 жұмыс орны құрылды, ал жоспар бойынша  - 2 300. АӘК алуға кеңес алу үшін 19 635 отбасы жүгінді. Барлығы 2704 отбасына АӘК тағайындалды.

Депутат Кендебай Адамбек халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесуге қомақты қаражат бөлінгенін атап өтті. Бұл қаншалықты тиімді, ақша бөлінген, осы қызметтің нәтижелері бойынша басқарма талдауы бар ма деген сұрақ туындайды. Бүгінгі таңда жұмыс орындарын құру индикаторлары қаншалықты орындалуда, алдыңғы үш жылда талдау бар ма (2021-2023). Динамика қандай? «AMANAT» партиясы да жұмыссыздықтың алдын алуға өз үлесін қосты. Колледждерде көптеген студенттер оқитыны белгілі, бірақ оқу орнын бітіргеннен кейін студенттер жұмыс таба алмайды, өйткені олардың мамандығы еңбек нарығында сұранысқа ие емес. ТжКБ жүйесін қайта пішімдеу қажет, өйткені көптеген колледж студенттері мектепте жоғары білім деңгейімен ерекшеленбеген жасөспірімдер екені жасырын емес.

Тұрақты комиссияның төрағасы Асқар Смағұлов мониторинг жүргізу қажет екенін айтты. Шынында да, жұмыспен қамтуға бөлінетін үлкен қаражатқа, мысалы, зауыт салуға болады. Депутат IT мамандары үшін 750 грант берудің тиімсіздігін атап өтті. Еңбек нарығында сұранысқа ие мамандарды дайындау қажет. Жайлы  мектептерде өңірлерден келген адамдар жұмыс істейтіні белгілі, медициналық мекемелердегі жағдай да осындай. Ол басқарма басшысынан мәслихат депутаттарының мәселелерді тиімді шешуде қандай көмегі қажет екендігіне жауап беруін сұрады.

Депутат Бекзат Жолжақсынов JOLTAP жобасына қатысты мәселені көтерді. Ол екі сәтке назар аударды, курстар негізінен ағылшын тілінде өткізіледі, қазақ тілінде баламасы жоқ. Сондай-ақ, ол оқытушылардың қажетті стандарттарға сәйкестігін кім тексеретінін сұрады.

Комиссия төрағасы Асқар Смағұлов жұмыспен қамту басқармасы да, жастар саясаты мәселелері басқармасы да жұмысқа орналасумен айналысатынын атап өтті. Сондықтан қысқа мерзімді курстардың бір бөлігін жастар саясаты жөніндегі басқарма жүргізеді. Әдетте бұл жағдай функционалдың қайталануына әкеледі.

Депутат Владислав Сергеев жұмыспен қамту басқармасы қызметтің осы бағытын үйлестіруі қажет екенін айтты. Мысалы, «Жасыл ел» жобасын қайта қарау керек. JOLTAP жобасы кейбір бөліктерде қайта тағайындалуы керек. Жаңа бизнес-идеяларды іске асыруға гранттар берудің қаншалықты тиімді екенін түсіну қажет, осы тетікті зерделеу қажет.

Депутат Ләззат Оразбекова отырыста талқылау нақты жоспарға айналуын ұсынды, әртүрлі деңгейдегі нақты шешімдер қажет. Депутат өткен жылы қанша мүгедек адам жұмысқа орналастырылғанын, талдау бар-жоғын сұрады. Нәтижесі қандай, олар 100% жұмыспен қамтылған, қалаға қандай қажеттілігі бар. Ол мүмкіндігі шектеулі жандарды жұмыспен қамту орталықтарының жұмысын автоматтандыруды ұсынды.

Мәслихат төрағасы Зейнулқабден Табиғат отырыс жұмысын аяқтай келе, аудиторлық іс-шараның қорытындысы бойынша соңғы үш жылдағы тиімділік бөлігінде нәтижелер келесідей екенін атап өтті, білім алушылардың үлесі 60-70% -. құрайды. Барлығы 79 адам мамандық бойынша жұмысқа орналаспаған.  Аудит арнайы жұмыс орындарының жоқтығын, қоғамдық жұмыстардан кейін жұмысқа орналасудың төмен пайызын атап өтті. Басқарма ережелерді бұзу фактілеріне жол береді. Осыған байланысты бұл мәселені егжей-тегжейлі зерттеп, қандай да бір шешімге келу керек.