Коммуналдық мүлікті тиімді пайдалану мәселелері

Қалалық мәслихатта Владислав Сергеевтің төрағалығымен бюджет, экономика, өнеркәсіп және кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі тұрақты комиссияның отырысы өтті.

Отырыстың күн тәртібінде «Нұр-Сұлтан қаласының Активтер және мемлекеттік сатып алу басқармасы» ММ сенімгерлік басқаруға берілген коммуналдық мүлікті пайдаланудың тиімділігі туралы» мәселе қаралды.

«Нұр-Сұлтан қаласының Активтер және мемлекеттік сатып алу басқармасы» ММ басшысы Ерсін Өтебаев мүлікті беру рәсімдерінің барынша ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында қала әкімі орынбасарының басшылығымен комиссия құрылғанын хабарлады. Қазіргі уақытта сенімгерлік басқару жөнінде негізінен ведомстволық бағынысты ұйымдармен 62 шарт жасалған. Е. Өтебаев сенімгерлік басқаруға берудің негізгі оң факторларын атап өтті. «Самұрық Энергия» ЖШС-не «Астана қалалық Жарық» ЖШС-нің 51% қатысу үлесі 50 ай мерзімге сенімгерлік басқаруға берілді. Сатып алу сомасы - 51 млн. теңге, 2022 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша 199,4 млн.теңге мөлшерінде берешек өтелді. «Эко полигон Астаны» ЖШС қоқысты қайта өңдеу кешенімен бірлесіп ҚТҚ өңдеу тереңдігінің 75% жетті. 2018 жылдың сәуір айынан бастап 2022 жылдың 1 сәуіріне дейін учаскеге 113615,73 тонна қалдық қабылданды. «Clean City NC» ЖШС сенімгерлік басқарушы ретінде өзінің меншікті қаражаты есебінен қоқыс алаңдарына 3500 бірлік қоқыс контейнерлерін сатып алды және орнатты, қоқыс тасығыштарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу қамтамасыз етіледі, санитарлық тазалау жүргізіледі, жыл сайын қоршаған ортаға эмиссия, көлік салығы және т.б. төленеді. «Есіл Астана» кеме қатынасы компаниясы» ЖШС тұрақты негізде кеме қозғалысын диспетчерлеу, жолаушыларды қауіпсіз отырғызу және түсіру, стационарлық айлақтарды, дебаркадерлерді, навигация белгілерін күтіп ұстау және қызмет көрсету арқылы кеме қатынасы қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. 70 бірлік кеме берілді, бұрын жергілікті бюджеттен 170 млн. теңге бөлінген, қазір қаржыландыру қарастырылмаған. «Magic Park Аstana» ЖШС-не Астаналық парк (15 жылға) және Жерұйық паркі (10 жылға) сенімгерлік басқаруға берілді. Аумақты тазалау тұрақты негізде қамтамасыз етіледі. Қысқы кезеңде қарды шығару үшін қосымша 2 бірлік техниканы тартумен шарт жасалды. Тәулік бойы күзету, су айдынын тазарту, аттракциондардың, парктің және ашық бассейн аймағының жұмысы қамтамасыз етіледі.

ҚР теннис федерациясы РҚБ сенімгерлік басқаруға беру сенімгерлік басқару кезінде шығыстарды өтеу шеңберінде бөлінетін қаражат көлемін азайту жолымен ЖБ жүктемесін төмендетуді қамтамасыз етті.

«City Transportation Systems» ЖШС-нің (Астана байк жобасы) бұрын жыл сайынғы шығыны жылына 300 млн. теңгені құраған болатын. Автоматтандырылған велопрокат жүйесін сүйемелдеу шығындары 2020 жылы - 215 млн. теңгені, 2021 жылы 251 млн. теңгені құрады.

Тәуелсіздік сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы, Бәйтерек монументі «Astana Venue Management» ЖШС-нің басқаруына берілді, бұрын жыл сайын шамамен 2 млрд. бөлініп отырған. Астана арена, Барыс арена, Алау спорт кешендері 2020 жылғы тамызда 15 жылға сенімгерлік басқаруға берілді. Негізгі шарт кешендерді сақтандыруды жүзеге асыру, жөндеу жұмыстарын жүргізу, футбол алаңын күтіп ұстау, қаланың спорт мектептері үшін жеңілдіктер беру, сондай-ақ басқарудың барлық мерзіміне 3 млрд. теңгеден аспайтын шығындарды өтеу болып табылады.

Басқарма басшысы депутаттарға осы объектілерді орталық жылуға қосу мәселесін көтергендері үшін алғысын білдірді, нәтижесінде айтарлықтай қаражат үнемделеді, шамамен 700 млн. теңге осы мекемелерді жылытуға жұмсалады. Басқарма басқа да саябақтарды, мұражайларды, спорт объектілерін, білім беру объектілерін сенімгерлік басқаруға беру жөніндегі ұсыныстарды қарауға дайын.

Жеке серіктестер сөз сөйледі. «Astana Venue Management» ЖШС-нің бас директоры Мәлік Хасенов депутаттарға Бәйтерек монументін, Тәуелсіздік сарайын, Бейбітшілік және келісім сарайын сенімгерлік басқаруға беру сәтіндегі 2021 жылғы 1 қаңтардағы істің жай-күйі туралы баяндады. Бәйтерек монументі пандемиядан кейінгі кезеңде коммуналдық шығындар мен қызметкерлердің жалақысын төлеуге мүмкіндігі болмады, осыған байланысты ол «АБМ Қазақстан компаниясы» (Account Based Marketing) құрамына берілді. Тәуелсіздік сарайы (38 мың шаршы метр) ірі форумдар мен мерекелік іс-шаралар кезінде ғана пайдаланылған. 2020 жылы ол 497 млн. теңге шығын жұмсай отырып, 4 млн. теңге табыс тапты. Басқарушы компания Тәуелсіздік сарайын дамыту жоспарын әзірледі, жалға беруге жарамды 15 мың шаршы метр жалға берілді, бұл ретте сарайда 1 шаршы метр 2 мың теңге тұрады, себебі мұнда негізінен білім, мәдениет және спорт саласында жұмыс істейтін жалға алушылар орналастырылады. Бейбітшілік және келісім сарайы бойынша түрлі министрліктерге жататын сыртқы ұйымдармен ақысыз негізде көптеген келісімдер жасалғаны анықталды. Олар 3 мың ш.м. астам тұтас бір қабаттарды алып жатқан, олардың барлығына компания төлем жасағысы келмейтіндерге басқа үй-жай іздеуді, қалғандары 1 ш.м. үшін 2 мың теңгеден төлеуді ұсынды. Үш объекті де шамамен бірдей басқару функцияларын атқаруына байланысты үш объектіні басқаратын бас компанияда мемлекеттік сатып алушылар штаты, кадрлар, заңгерлер біріктірілді және бүгінгі таңда мекемелерде тек өндірістік персонал жұмыс істейді. Әкімдіктен басқа да нысандарды қабылдау туралы ұсыныс түсті, бірақ компания жұмыс нәтижелеріне жауап беру үшін бес нысан жеткілікті деп санайды. Осыған байланысты компания әкімдікте бар ұйымдардың базасында қосымша холдинг құруды ұсынады, ол мазмұны жағынан ұқсас бірнеше объектілерді біріктіріп, артық әкімшілік персоналды алып тастап, шығыстар тобын құрылымдай отырып, қандай да бір объектілерді өзіне ала алады. Егер ағымдағы жылы Тәуелсіздік сарайының шатыры жөнделетін болса, қосымша жалға алушылардың жалдау сомасын ескере отырып, тамыз айының соңынан бастап бюджет қаражатын үнемдеу 44%-ды емес, 70%-ды құрайтын болады, яғни іс жүзінде 30%-ы жергілікті бюджеттен болады және 70%-ын объектілердің өздері табатын болады.

Басқарушы компанияның басшысы сенімгерлік басқару аясындағы спорт нысандарының жай-күйі туралы хабардар етті. Ол өз баяндамасында бөлінген қаржы қаражатының тиімділігі мен мақсатты пайдаланылуы туралы мәселелерді ескеріп өтті. Пайдалану, күрделі шығындарды, сондай-ақ әкімшілік шығыстарды қоса алғанда, үш объектіні жалпы күтіп ұстау 3,3 млрд. теңге мөлшерінде өтеу сомасы, сондай-ақ 1,5 млрд. теңге сомасында кірістер есебінен 4,8 млрд. теңгені құрады. Кіріс бөлігі осылайша, 63%-ы ЖБ және РБ есебінен қаржыландырылатын ұйымдар есебінен қалыптасады. 100% кіріс объектілерді ұстауға, үздіксіз қызметті қамтамасыз етуге, инфрақұрылымды жақсартуға, жедел жөндеуге, агрегаттардың қосалқы бөлшектерін ауыстыруға, объектілерді дамытуға, спорттық мүкәммал сатып алуға қайта инвестицияланады, бұл қосымша 13 секция ашуға мүмкіндік туғызды. Бұрын үш объектіде 16 спорт секциясы болса, қазір 29 секция жұмыс істеп тұр. Әлеуметтік бөлім бойынша - мүмкіндігі шектеулі балалар және халықтың әлеуметтік тұрғыдан осал топтарының өкілдерінен 1135 спортшы нысандарға қол жеткізді. Компания ай сайын активтер мен мемлекеттік кірістер басқармасы тұлғасында сенімгерлік басқару құрылтайшысы алдында растайтын құжаттарды қоса бере отырып, барлық шығыстар бойынша есеп береді. Кірістердің 37% - ы коммерциялық негізде қызмет көрсету арқылы жеке компаниялар мен жеке тұлғалар есебінен қалыптастырылады.

Бұдан әрі мемлекеттік сатып алу және жеке басқару шеңберінде мемлекеттік басқару тиімділігін талдау қорытындысы ұсынылды, 2019 жылғы (пандемияға дейінгі) қорытындыға сәйкес бекітілген бюджет үш объектіге 3 млрд. теңгені құраған, 153 сатып алу бойынша конкурс жарияланған, бірақ 109 мемлекеттік сатып алу өткізілген және 44 өткізілмеген, ақшамен бұл - 470 млн. теңге, бұл ретте 20 өнім беруші жосықсыз өнім берушілер тізілімінде болып шыққан (мемлекеттік сатып алулардың жалпы санынан 18%), сондықтан берілген үш объектінің екеуі авариялық жағдайда немесе шектеулі қолжетімділікте. Баяндамашы сенімді басқару шарты құрал ретінде өзін ақтайтынын атап өтті.

Депутат Салтанат Женалаева құжаттарды сұратқан, депутат өзге шығындарға неге мұндай үлкен сома екенін сұрағанда, басқа нұсқа ұсынылған. Екінші бөлімде Бәйтеректе 2021 жылға, Тәуелсіздік сарайында 2019, 2020 жылдарға салық бабы жоқ.

Депутат Владислав Сергеев объектілер бойынша толық түсіндірумен ақпарат беруді сұрады, егер қажеттілік болса, қосымша кездесу ұйымдастырылатын болады.

Тұрақты комиссияның төрағасы Владислав Сергеев басқарушы компанияның ақпараты неғұрлым түсінікті және ашық болса, депутаттар мәселенің мән-жайын тезірек түсініп, көмек көрсете алатынын атап өтті.

Депутат Бауыржан Жанқонақов активтер басқармасының басшысына сенімгерлік басқаруға берудің нәтижесі қандай, оның қаншалықты тиімді екендігі туралы сұрақ қойып, қанша кәсіпорын шығынды, қаншасы табыс әкелгені туралы есеп беруді сұрады. Сондай-ақ, депутат сенімгерлік басқару мерзімін 5-7 жылға дейін қысқартуды ұсынды.

Депутат Владислав Сергеев басқарма басшысына әр объектінің тиімділігі көрсетілетін жиынтық кесте беруді тапсырды.

Депутат Алмат Жүнісов депутаттар сенімді басқаруға беруді қолдайтынын, денсаулық сақтау және білім басқармасы бұл үдеріспен белсенді айналысуы қажет екенін атап өтті. Жүнісов кешенді жоспар дайындауды ұсынды, тұрақты комиссия мүшелері ұсыныстар жібереді.

Комиссия төрағасы активтер басқармасында оптимистік және пессимистік нұсқаны ескере отырып, қандай да бір стратегия болу керектігін атап өтті. Спорт объектілері бойынша қиындықтар бар. Қазір сенімгерлік басқару объектілерінде орталықтандыру жүріп жатыр, нәтижесінде кірістер бар, олар бір жерлерге жіберіліп жатыр. Процеске қатысушылар барлық процестер ашық болуға тиіс екенін және депутаттар тарапынан бақылау бар екенін түсінуі тиіс. Сонда мысалы, сумен жабдықтау жүйесін жөндеу мәселелерін шешу жылдам болар еді. В. Сергеев көтерілген мәселелерді бір айдан кейін қайта талқылауды ұсынды. Тәуелсіздік сарайы бойынша спортпен шұғылданатын балаларға арналған киім шешетін орындардың, душ бөлмелерінің болмауына қатысты сұрақтар бар. Сандардың ашықтығы жүйесі бойынша табыстылықты көруге мүмкіндік беретін билеттеу жүйесі болды, БЖСМ-дан қанша бала Тәуелсіздік сарайына баратынын көру үшін бұл жүйені қолжетімділікпен үйлестіру қажет.