Депутаттар мектепке дейінгі білім берудің сапасын талқылады

Мәжит Шайдаровтың төрағалығымен Нұр-Сұлтан қаласы мәслихатының әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясының отырысы Zoom бейнеконференцбайланыс платформасында өтті.

Отырысқа аудан әкімдерінің орынбасарлары, жекеменшік мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының басшылары және БАҚ өкілдері қатысты.

Отырыстың күн тәртібіндегі негізгі мәселе – Нұр-Сұлтан қаласындағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың сапасын қамтамасыз ету.

Бұл мәселе бойынша Білім басқармасының басшысы Шолпан Қадырова баяндама жасады. Білім басқармасы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мәселелерін шешу үшін қабылданып жатқан шаралар туралы депутаттарға ақпарат берді.

«Қазіргі уақытта елордада 94 мемлекеттік және 259 жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар бар. Барлығы 399 ұйым бар, 2017 жылмен салыстырғанда 119 балабақшаға көбейді. Оларда 3817 педагог, яғни мемлекеттік ұйымдарда – 2562, жекеменшік мектепке дейінгі
ұйымдарда – 1255 жұмыс істейді. Орташа жалақы шамамен 63 235 теңгені құрайды. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының мәліметтері бойынша балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 100% құрауы керек, алайда 2019 жылдың соңында 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды қамту 28,4% құрады. Индикатордың орындалмауы объективті себептерге байланысты. Елорданың қарқынды дамуы, бала туу деңгейінің өсуі және көші-қонның ұлғаюы мектепке дейінгі мекемелердің жетіспеушілігі мәселесін толығымен шешуге мүмкіндік бермейді. Сонымен қатар, 2017 жылдан бастап 2019 жылға дейін ешқандай мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс орналастырылған жоқ. Ай сайын шамамен 4000 бала кезекке тұрады, соның ішінде 2003-і балабақшаларға жолдама алады, яғни жалпы қажеттілік санының 50% құрайды.

2019 жылдан бастап жеке балабақшалардың белсенді ашылуы мемлекеттік тапсырысты орналастырудан басталды, бұл мектепке дейінгі ұйымдардың санының көбеюіне әкелді. Бұл мәселені шешудің жолдары:
904 орындық 3 мектепке дейінгі ұйым филиалдарының тұрғын үй кешендерінің бірінші қабаттарында ашу, МЖӘ аясында 360 орындық балабақша құрылысын аяқтау, жеке меншік балабақшаларға 2800 орынға мемлекеттік тапсырысты орналастыру. Осы іс-шаралар 99% қамтуға мүмкіндік беретіндігін», – Білім басқармасының басшысы атап өтті.

Бүгінгі таңда елордада инклюзивті білім беру ұйымдарының желісі артуда, 2 арнайы мектепке дейінгі ұйым жұмыс істейді, 26 мектепке дейінгі ұйымдарда – 45 түзету тобы бар, 10 балабақшада аутизм спектрі бұзылған 100 балаға арналған арнайы топтар құрылды, 45 мектепке дейінгі ұйымдарда 300 балаға арналған инклюзивті білім беру топтары бар, 2 ҚҚ 155 орынға психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттеріне мемлекеттік тапсырыс орналастырылды.

Қазақстан Республикасының «Педагог мәртебесі туралы» Заңының аясында 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап мектепке дейінгі мекемелердегі жалақы 25% артты. Мектепке дейінгі ұйымдарды мамандармен қамтамасыз ету үшін Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-де мамандарды оқытуға 50 грант және колледждерде оқитын студенттерге арналған 300 грант бөлінді.

Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысының орынбасары Айжан Түгелбаева депутаттарға мәслихат шешіміне сәйкес
528 миллион теңгенің қалай қайта бөлінгені туралы хабарлады. Ол әкімдік қаржыны толық көлемде бөлгенін, бірақ ведомствоаралық комиссияның үнемделген қаражатты басқа қажеттіліктерге қайта бөлу туралы тапсырмасына байланысты Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы мектепке дейінгі мекемелер қызметкерлерінің жалақысын толықтай сақтай отырып, осындай қадамға барғанын атап өтті. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру мөлшерін есептеу әдістемесін әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі болып табылады.

Депутат Рамзия Умербаева Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысының орынбасарынан балабақшалардан алып тасталған
528 миллион теңгенің жайы туралы сұрады.

Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысының орынбасары бұл қаражат мәслихаттың шешімімен 1 қыркүйектен бастап
212 млн 330 мың теңге жеке балабақшаларда 2800 балаға мемлекеттік тапсырысты  көбейтуге, көру қабілеті бұзылған балаларға арналған
90 орындық № 96 жаңа балабақша үшін әкімшіге қайта бөлінді, ал қалған қаражат қашықтан оқыту аясында жабдық сатып алуға жұмсалады деп түсіндірді.

Депутат Р.Умербаева: «мен бұл жауаппен мүлдем келіспеймін. Ақшаны қайтару керек. Комиссия отырысында, сессияда мен білім саласынан ақша алмау керек дедім. Біздің алдымызда үлкен міндеттер тұр. Жаңа оқу жылын мектептерде ғана емес, балабақшаларда да бастау керек. Қазір кезекші топтар бөлінеді. Қаржыландыру қалайша, ненің есебінен жүзеге асырылады? Мұның бәрін есептеу керек. Ақша қалай қайтарылады?» деген сауал қойды.

А.Түгелбаева мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды қамтамасыз етуге арналған мемлекеттік білім беру тапсырысының көлемі нақтылы контингент пен жан басына шаққандағы айлық нормативке қатысты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2017 жылғы 27 қарашадағы №597 бұйрығына сәйкес нақты есептелетіндігін хабарлады.

«Қазіргі уақытта Нұр-Сұлтан қаласында жан басына шаққандағы норматив бір балаға шаққанда – 28801 теңгені құрайды, оның ішінде оқу процесінің шығындары – 12 500 теңге, білім беру ортасының шығындары – 16 300 теңге. Карантин кезеңінде, яғни 2020 жылдың
шілде-тамыз айларында мектепке дейінгі ұйымдардың қызметі тоқтатылып, балаларды тәрбиелеу жөніндегі қызметтер көрсетілмегендігін айта кету керек. Алайда, бюджеттік комиссияның шешіміне сәйкес, жұмыс орындарын сақтау үшін жалақы қорының негізінде қалыптасқан оқу процесінің шығындары өзгеріссіз қалдырылды және толық көлемде төленеді. Сонымен бірге, мемлекеттік тапсырыс көлемі білім беру ортасына жұмсалатын шығындар көлемімен 2 айда 528 млн. теңгеге азайтылды. Шығындар сараланған негізде мемлекеттік балабақшаларға 50%-н және жекеменшік балабақшаларға 50%-н азайтылғанын атап өткім келеді. Экономикалық өсуді белгілеу жөніндегі мемлекеттік комиссияның 15 шілдедегі отырысының №5 хаттамасы бар, оған сәйкес Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігіне Қазақстан Республикасының Әділет министрлігімен бірлесіп карантин жағдайында кейінгі төлемдер үшін мектепке дейінгі ұйымдарға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастырудың нормативтік-құқықтық мәселелерін қосымша пысықтау тапсырылды.
Осы тапсырмаға сәйкес, шілде айынан бастап жалақы Білім және ғылым министрлігі қабылдаған нормативтік актіге сәйкес төленуі керек. Егер бұл акт қабылданса, шілде айынан бастап төлем бекітілген әдістеме бойынша жүзеге асырылады. Бұған дейін, мен 11 мамырға дейін жарияланған төтенше жағдай кезінде мемлекеттік комиссияның хаттамасына сәйкес барлық жекеменшік балабақшаларды100% көлемінде қаржыландырғанын атап өткім келеді. Сонымен қатар, Шолпан Маратқызы атап өткендей, мемлекеттік комиссияның хаттамасына және әкім орынбасарының хаттамасына сәйкес бұл мамыр-маусым аралығында жүргізіліп және 100% төлемді көздеген. Балабақшаға келу фактісіне қарамастан. Қазіргі уақытта біз мектепке дейінгі мекемелердің қызметіне ақы төлеуді заңды түрде қамтамасыз ету үшін уәкілетті органның шешімі мен әдістемені күтудеміз», – деді А.Түгелбаева.

Рамзия Умербаева 36% қалай есептелгенін, әдістеме қарастырылған ба, жоқ па соны түсіндіруді сұрады.

«Білім басқармасы 2800 орынға қосымша балалар саны туралы мен әкімдік 212 миллион 330 мың теңге бөлгенін айттым, бұған дейін мемлекеттік тапсырыс бойынша 3200 орынға екінші нақтылау бөлінген болатын. Мемлекеттік тапсырыс көлемі нақты контингент пен жан басына шаққандағы айлық норматив негізінде жалақы қоры мен оқу ортасының шығындары нормасынан тұратын, жалақы қоры мен оқу ортасының шығындары нормасынан ұсынылатын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2017 жылғы 27 қарашадағы №597 бұйрығына сәйкес нақты есептеледі.

Екінші құрауыш коммуналдық қызметтерді тұтыну көлеміне және олардың тарифтеріне байланысты. Нұр-Сұлтан қаласы үшін білім беру ортасының тұтыну нормасы бір оқушыға 6,17 АЕК мөлшерінде анықталды, сәйкесінше әкімдік шешімімен мектепке дейінгі мекемелердің барлық қызметкерлерінің жалақы қорының 100%-і толықтай қалды. Балалардың балабақшаға бармайтындығын және коммуналдық қызметтерді тұтыну сәйкесінше азайғанын ескере отырып, 36% дәл коммуналдық қызмет көлемінің құрамдас бөлігінен азайды», – деп А.Түгелбаева атап өтті.

Тұрақты комиссияның төрағасы Мәжит Шайдаров мүдделі тараптардың жиналып мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарын қаржыландыруға қатысты барлық мәселелерді талқылауға және осы мәселені шешудің ортақ тәсілдерін жасап шығаруға кеңес берді.

Комиссия отырысында талқыланған мәселе қаралып және тиісті қаулы қабылданды.