Мәдени кластерлер арқылы білім беру мен мәдени сауаттылықты дамыту

Асқар Смағұловтың төрағалығымен әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссияның отырысы өтті. Депутаттар «Мәдени кластерлер арқылы білім беру мен мәдени сауаттылықты дамыту. Мәдени туризм мен халықаралық ынтымақтастыққа жәрдемдесу. Елорданың брендбугін құру» сұрақтарын қарады.

Инвестициялар және кәсіпкерлікті дамыту басқармасының басшысы Халел Әкімжанов өз сөзінде туризмді дамыту саласында белгілі бір жетістіктер байқалғанын, туристер саны, әсіресе медициналық туризм саласында өткен жылмен салыстырғанда 12% - ға артқанын атап өтті. 20-дан астам авиакомпания туристерге қызмет көрсетеді. Елордада қонақ үй желісі, мейрамхана, театрлар, мұражайлар және басқа да көрнекті нысандар бар. Спикердің айтуынша, басқарма құрған Visit Astana цифрлық платформасы туристік нысандардың әлеуетті туристердің назарын аудару мүмкіндігін арттыруға ықпал етеді.

Мәдениет басқармасының басшысы Жанабай Мейрманкулов елорданың мәдени кластерін құру туралы айтты. Қалада көптеген мұражайлар бар, ең көп баратындардың бірі – «АЛЖИР» мұражай-мемориалдық кешені, «Атамекен»  Қазақстан Картасы, С.Сейфуллин мұражайы.  Өткен жылы кітапханалардың бір бөлігіне күрделі жөндеу жүргізілді, ағымдағы жылы 8 кітапханаға жөндеу жүргізу жоспарлануда. Бұдан әрі Жанабай Мейрманкулов өткен жылы өткізілген іс-шараларға тоқталды. Ол сондай-ақ шығармашылық индустрия орталықтарын ашу жоспарлары туралы айтты.  

«Astana Venue Management» ЖШС Бас директоры Мәлік Хасенов отырысқа қатысушыларды Бейбітшілік және келісім сарайы мен «Бәйтерек» монументіндегі маңызды оқиғаларды дайындау аясында 1 маусымға дейін жөндеу жұмыстары аяқталуға тиіс екенін хабарлады. Хасенов бұған дейін алаңдардың бір бөлігі тегін жалға берілгенін, қазір ғимаратта 700-ден астам бала айналысатынын атап өтті. Сондай-ақ, ол ағымдағы және 2025 жылдарға арналған жоспарлармен таныстырды.  Сонымен, Атриум залында Эрмитаж мемлекеттік мұражайының көрме жәдігерлерін, сондай-ақ К. Станиславский және В. Немирович-Данченко атындағы театрлардың, кіші Ордынка театрының қойылымдарын өткізу жоспарлануда. Бәйтеректе кинетикалық клуб түріндегі интерактивті мұражай ұйымдастырылады. Хасеновтың айтуынша, жұмысты қайта пішімдегеннен кейін пайда айтарлықтай артады. Астана А класындағы оқиғалы туризм әлемінде көрінуі тиіс, себебі бұл туристерді тартудың негізгі факторларының бірі.

Депутат Кендебай Адамбектің айтуынша, бүгінгі отырыста мәдени кластерлерді қалыптастыру кезіндегі проблемалық мәселелер талқылануы тиіс еді.  Басқарма басшысының баяндамасынан көрініп тұрғандай, жұмыс 6 бағыт бойынша жүріп жатыр, оның ішінде туризм де бар. Сөз сөйлеулерде  ішкі және сыртқы туризм арасында нақты бөлінуі көрсетілген жоқ, дегенмен бұл маңызды. Ең көп баратын нысандардың ішінде «Бәйтерек» монументі ерекше көзге түседі, бірақ туристер үшін «тұзақтар» деп аталатын іргелес аумақ та маңызды. Депутат отырысқа дайындық барысында туристік кластердің статистикасымен танысқанын атап өтті. 1 млн. астам адам – қазақстандық туристер, қалғандары, 800 мыңға жуық адам, шетелден келген туристер. Қаланың әлеуеті зор, қонақ үйлер 30% - ға толды. Депутаттың пікірінше, Астанаға туристік өнім немесе басқаша айтқанда – брендбук қажет. Әуежайдың әлеуетін дамыту, транзиттік туризмді пайдалану қажет. Астанада ең көп баратын нысандар - Әзірет Сұлтан мешіті, Астана операсы, Ұлттық музей, Бәйтерек, Хан шатыр, Есіл жағалауы және т. б. Жарнама қажет, проблемалық мәселелердің қатарында - тиісті ақпарат беретін жоғары білікті гидтердің болмауы. Шетелдік топтар қалаға өздерінің гидтерімен келеді, олар ақпаратты өздері қалағандай береді.  Ережелер, стандарттар, гидтерді оқыту курстары жоқ, туристік автобустар аз, қалада жүру проблемаға айналады. Қала мұражайы, қала тарихы, қала халқы туралы ақпарат көзі, қоғамдық дәретханалар жоқ.  Туризмді дамыту үшін үлкен орталық қажет.  Депутат жаңа туризм басқармасын құруды ұсынды. Айдың соңына дейін туризмді дамыту мәселелеріне арналған отырыс өткізіп, екі-үш ірі туристік компанияны шақыру қажет.

Комиссия төрағасы Аскар Смагулов туризм жөніндегі уәкілетті органды құруды қолдайтынын айтты, өйткені ол жыл бойы қонақ үйлер мен мәдени нысандар біркелкі толтырылуы үшін қалалық және халықаралық ауқымдағы іс-шараларды үйлестірумен айналысуы тиіс. Туристік ағын реттелуі керек.

Депутат Бауыржан Смаилов Кендебай Адмабектің ұсыныстарын қолдап, «АЛЖИР» мұражай-мемориалдық кешенінде бағаның айтарлықтай өсуі туралы сын айтты, қазір билеттердің бағасы 2500 теңге. Депутаттың пікірінше, бағалар мектеп оқушылары мен ХӘОТ санатындағы адамдар үшін қол жетімді емес.  

Депутат Сауле Самидин мемлекеттік органдар арасында өзара іс-қимыл жоқ деген пікір қалыптасқанына тоқталды. Visit Astana сайтында негізінен коммерциялық іс-шаралар, мәдениет басқармасының, жергілікті мұражайлардың, театрлардың іс-шаралары жоқ. Депутат ұлттық мәдениет ілгерілемейді, жұмыс жоспарында мұндай қызмет көзделмеген деп санайды. Басқарма ресейлік суретшілермен жұмыс істейтіні мақтауға тұрарлық, ал  жергілікті суретшілерге қолдау көрсету қайда? Бірінші кезекте жергілікті шығармашылық қызметкерлерге қолдау көрсету қажет. Депутат қазақстандық балалардың көрікті жерлерімен танысу бағдарламасынан бастауды ұсынды. Ол сондай-ақ барлық осы мәселелермен айналысатын жұмыс тобын құруды ұсынды.

Депутат Қанат Естек Қытайдағы туризм жағдайын мысалға келтірді, онда туризмнің дамуына «дәретхана революциясы» себеп болған. Бұл дұрыс тәсіл, депутаттың пікірінше, туризм қоғамдық дәретханалардан басталады. 2010 жылдан бастап депутат бұл мәселені түбегейлі қайта қарау мәселесін көтеріп келеді. Туристер дәретханалардың сапасына қарап, кафелер мен мейрамханалардың жұмысына баға береді.

Депутат Алтыншаш Табулдина бұл мәселе бірнеше рет қаралып жатқаны туралы сын айтты. Депутаттар үшін жоспардың қандай болғанын, оны орындағанын немесе орындамағанын білу маңызды болды. Депутаттың пікірінше, отырысқа елеулі дайындық болған жоқ, өйткені алдыңғы жұмыс туралы ақпарат та жақ, сабақтастық та жоқ. Нақты талдау ұсынылмаған. Басқармалар алдыңғы жоспарлар мен олардың орындалуы туралы ақпаратты ескере отырып, әсіресе әрбір басқармада мәслихаттың хаттамалық шешімдері болғандықтан, дәл осылай дайындалуы керек.

Депутат Владислав Сергеев көптеген туризм бар қалаларда туризм басқармасы құрылмай, проблемалық мәселелер шешілмейді деген  әріптесі Кенжебай Адамектің пікірін қолдады. Депутаттың айтуынша, такси жүргізушілері үшін жеке Жол картасы қажет. Бірнеше жылдар бойы бұл мәселе көтерілді, бірақ әлі шешілген жоқ. Ұлттық мәдениетті көрсететін этноауыл жоқ. Атамекен Қазақстан Картасы өзінің тарихи миссиясын орындады, енді Карта аумағында қазіргі заманғы шындықты ескере отырып этноауыл құру қажет.

Тұрақты комиссияның төрағасы Асқар Смағұлов отырысты қорытындылай келе, отырыс барысында айтылған барлық ұсыныстар мен ескертулер қаулы жобасына енгізілетінін айтты.