Мүгедектігі бар адамдар үшін әлеуметтік қызмет көрсетудің қолжетімділігі және тұрғын үймен қамтамасыз ету

Қалалық мәслихатта Айтжан Әбдіровтың төрағалығымен әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссияның отырысы өтті. Мүмкіндігі шектеулі жандар үшін әлеуметтік қызмет көрсетудің қолжетімділігі және оларды тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселесі қаралды.

Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасының басшысы Илья Скуб қалада 27 693 мүгедек адам тіркелгенін хабарлады. Әлеуметтік оңалту шараларымен 20 010 адам қамтылған. Жүріп-тұруы қиын мүгедектігі бар адамдар мен ерекше қажеттіліктері бар балалар үшін тасымалдау қызметін 75 машинамен 4 қызмет көрсету мекемесі жүзеге асырады, қызмет көрсетілетін адамдар саны 372 адамға артты. Мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін қоғамдық көлікте тегін жол жүру, тіс протездеу, Мүгедектер күніне біржолғы төлемдер, қатты отын сатып алуға әлеуметтік көмек, газ жабдығын сатып алуға жұмсалған шығындарды өтеу және т. б. әлеуметтік көмектер көрсетіледі.

Тұрғын үй және тұрғын үй инспекциясы басқармасы басшысының м. а. Ғалымжан Бейсен тұрғын үй алуға кезекте 47 мыңнан астам тұрғын тіркелгенін, оның ішінде ХӘОТ санатының 19-дан астам өкілі, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі және ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған адамдар бар екенін атап өтті. 2020 жылы осы санаттағы азаматтарға 81 пәтер бөлінген, 1,2 топтағы мүгедектерге - 61 пәтер, мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға - 20 пәтер. 2022 жылы - 41 пәтер, 1, 2 топтағы мүгедектерге - 35 пәтер, ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға 17 пәтер бөлінді.

Депутат Азамат Айтқожин үйі өртеніп кеткен Күйгенжар тұрғынының өтінішіне қатысты тұрғын үй басқармасының өкіліне сұрақ қойды, отбасында 4 бала бар, анасы мен ағасы мүгедек. Бұл отбасы бағдарламаға кіргеннің өзінде де баспана ала алмайды, өйткені әйел жұмыс істемейді, бала тәрбиесімен айналысады, анасы мен ағасының жәрдемақысына күн көруде. Депутат сатып алу құқығынсыз жалға берілген барлық пәтерлерді тексеретін мониторингтік комиссия құруды және тұрғын үйге мұқтаждарды иесіз пәтерлерге немесе үшінші тұлғаларға жалға беруді ұсынды.

Депутат Арайлым Құмаржанова грант ала алмайтын, тұрғын үй кезегінен шығып қалған 3-ші топтағы мүгедектігі бар адамдарға қатысты заңнамаға өзгерістер енгізуді қолдайтынын атап өтті. Ата-аналар тұрғын үй сертификатына қатысты сұрақтар қоюда, олар бүгінгі күні жарамды ма, әлде бағдарламаға бірінші жарна ретінде қатысуға қандай да бір шектеулер бар ма.

Депутат Разбекова-Төлеуханова ведомстволық бағынысты ұйымдардың жұмыс сапасы бойынша рейтингінің жоқтығына өкініш білдірді, бұл бірінші кезекте әлеуметтік қорғау басқармасына қажет. Депутаттар осы басқарманың және цифрландыру басқармасының қызметкерлерімен бірлесіп осы мәселемен айналысуға дайын. Басқарма қызметкерлері мәселе бойынша жіберген қайтарылған жауапты түзету қажет. Депутаттың пікірінше, депутаттарды тарта отырып, жұмыс тобын құру керек.

Депутат Құмаржанова инватакси қызметіне қоңырауға жауап алу қиындығына байланысты шағым көп екенін айтты. Оңалтуға баратындар күн сайын қоңырау шалуға мәжбүр. Бұл азаматтар инватакси қызметіне күнде хабарласпай-ақ, бүкіл емдеу курсы кезіне жазылып қою мүмкіндігін қарастыруды сұрайды. Сондай-ақ, депутат 70 мың теңге көлеміндегі санаторий-курорттық қосымша ақыға қатысты сұрақ қойды. Қазір сүйемелдеусіз мүгедектігі бар адам Катаркөл шипажайында ілесіп жүретін адам үшін қосымша ақы төлеуге мәжбүр, төлем одан да көп. Нәтижесінде санаторий мүгедектігі бар азаматтардың көпшілігі үшін қолжетімсіз болып отыр.

«Бақытты шаңырақ» қоғамдық қорының басшысы Ботагөз Сұлтанова отырыс барысында талқыланған барлық мәселелер 10 жыл бойы шешілмей келе жатқанын айтты. Тіс протездеуге қатысты Сұлтанова әлеуметтік қорғау басқармасының басшысына жүгінді, өткен жылы мәслихаттың көмегімен протездеу құны ата-анасының біреуіне 110 мың теңгеге дейін ұлғайтылған. Бүгінде құны 95 мың теңгені құрайды, мүгедектігі бар адамдардың атынан ол соманы 250 мың теңгеге дейін ұлғайтуды қайталауды сұрады. Тұрғын үй мәселесіне келсек, «Денсаулық» және «Дәулеткерей» ТК-де екінші жыл қатарынан отбасылар орналаса алмай келеді. Толық емес отбасылар тізімнен шығарылды, бірақ олардың арасында мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар, ата-аналарының өздері мүгедек отбасылар бар, бір кездері олар кезекке толық емес отбасылар ретінде тіркелген. Сұлтанова толық емес отбасылардың тізімін жеке-жеке қарастыруды ұсынды, өйткені кезекте 10-15 жыл тұрған отбасылар бар, мұндай отбасыларды негізгі кезекте қалдыру туралы ұсыныс бар. Сондай-ақ, ол мүгедектігі бар адамдар мен мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға пәтерді қаланың шет жақтарынан бермеуді ұсынды, өйткені онда жақын жерде оңалту орталықтары жоқ, инватаксиге хабарласу қиын. Сұлтанованың пікірінше, инватаксиге жыл сайын миллиардтаған қаражат жұмсауға болады, бірақ жағдай өзгермейді, өйткені оларға екі сапар береді, мектепке және кері қайтуға. Бұл қызметті ата-аналардың такси үшін өздері төлеуі үшін монетизациялау керек, сонда операторлардың, такси паркінің жұмысына ақы төлеудің қажеті болмайды, бұл сома толығымен ата-аналардың иелігінде болады.

Депутат Разбекова-Төлеуханова барлық депутаттар көмек көрсетуге дайын екенін, бірақ мәселелердің бірқатары орталық атқарушы органдардың құзыретіне жататынын атап өтті. Депутат тиісті органдарға өзгерістер енгізу жөнінде хат жіберуді ұсынды.

Отырыс төрағасы ұсынысты қолдап, мәслихат деңгейінде шешілмейтін барлық мәселелерді заңнамалық деңгейде шешуді сұрады. Депутаттар ҚР Парламенті Мәжілісіне хат жолдайтын болады.