Елорда мәслихаты жұртшылықпен елорданы қайта атау мәселесін талқылады

Елордада қала тұрғындарының, мәслихат депутаттарының, қоғам және бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің қатысуымен онлайн форматта көпшілік тыңдаулар өтті.

Күн тәртібі бойынша бірінші болып тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының басшысы Сәкен Есіркеп сөз сөйледі, ол елорданы қайта атау туралы ұсыныс Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің «Жаңа Қазақстан» депутаттар тобынан түскенін атап өтті. Бұған дейін мұндай ұсынысты бірнеше рет елорда тұрғындары да айтқан. Ұсыныс Нұр-Сұлтан қаласы ономастикалық комиссиясының кезекті отырысында қаралып, мақұлданды. Осыған байланысты тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының басшысы Қазақстан Республикасының астанасы – Нұр-Сұлтан қаласын Қазақстан Республикасының астанасы – Астана қаласы деп қайта атау туралы мәселені қарауға енгізді.

Қалалық Қоғамдық кеңестің мүшесі Марат Мұстафин де өз пікірін білдірді. Республикалық референдум, халықпен кездесулер барысында азаматтардан елорданың атауын өзгертуге қатысты көптеген ұсыныстар болды. Азаматтардың бұл өтініштері орындалуы тиіс. Бұл сындарлы диалог жүргізуге және азаматтардың өтініштеріне уақтылы ден қоюға тиіс «халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының негізгі қағидаты. Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің «Жаңа Қазақстан» депутаттар тобы елорданы қайта атау туралы ұсыныс жасады. Депутаттардың ұсынысы мемлекет басшысының келісімімен Конституциялық заң жобасына енгізілді. Қоғамдық кеңес мүшесі іс-шараға қатысушылардың барлығы тарихи оқиғаның куәгерлері болып табылатынын атап өтіп, елорданың атауын өзгертуді қолдауды сұрады.

Қоғамдық кеңестің мүшесі Кәрімбек Құрманалиев Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының елорданы қайта атау жөніндегі ұсынысы өте уақтылы екенін атап өтті. Алайда мұндай ұсынысты азаматтар бұрыннан айтып келеді. Көптеген азаматтар Астана атауы ең сәтті деген пікір білдірді. Шетелге сапарлар кезінде қазақстандық ғалымдар басқа елдердің азаматтарынан Астана атауының шетелдіктер үшін оңай айтылатын, неғұрлым үйлесімді екені туралы бірнеше рет естіген. Құрманалиев азаматтардың өтініштерін, депутаттар мен ел Президентінің елорданы қайта атау туралы ұсыныстарын қолдауға шақырды. Бұл ретте Тұңғыш Президенттің құрметіне аталған басқа объектілердің атаулары өзгеріссіз қалдырылуы қажет деп есептейді.

Қалалық ономастика комиссиясының мүшесі, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің «Мемлекет тарихы институты» РММ директорының орынбасары, тарих ғылымдарының докторы Бүркітбай Аяған елорда атын өзгерту оңай мәселе емес екенін, адамға сияқты қоғамға да өзгерістер тән екенін атап өтті. Ономастика комиссиясының отырысында қатысушылар елорданы қайта атауды қолдап, ортақ пікірге келді. Бүркітбай Аяған Тұңғыш Президенттің саясат, экономика, қоғамдық келісім саласындағы еңбегін, Қазақстанның қазіргі мемлекеттілігін нығайтудағы және Астананың қалыптасуындағы шешуші рөлін төмендетуге болмайтынын атап өтті. Алыс және жақын шет елдерде болған ғалым соғыс қимылдарының зардаптарын көріп жүр. Қазақстан 30 жыл бейбітшілікте өмір сүрді. Қазақстан елдердің ынтымақтастығын нығайтуға арналған көптеген халықаралық саммиттердің бастамашысы болды. Қазақстан халқын жарқын болашақ күтіп тұр. Мүмкін кезінде елорда атауын өзгерту асығыс болған шығар. Бүгінгі оқиға белгілі бір жіктелу байқалатын қоғамның бірігуіне ықпал ететін болады. Бүркітбай Аяған қалалық ономастикалық комиссияның елордаға бұрынғы атауын қайтару туралы ұсынысын қолдауды сұрады.

Дәулеткерей Кәпұлы – ақын, қалалық ономастикалық комиссияның мүшесі жақында республикамыз тәуелсіздіктің 30 жылдығын атап өткенін еске салды. Кеше ономастикалық комиссияның отырысында біраз пікірталастардан кейін елорданың атауын өзгерту ұсынысы қолдау тапты. Елорданы қайта атау туралы біздің азаматтарымыз ғана емес, сондай-ақ шетел тұрғындары да айтуда. Мысалы, көп жылдар бойы еліміздің тарихын зерттеген испан ақыны елордаға өз шығармасын арнаған, Астана атауының жағымды, белгілі бір мағынаға ие екендігі туралы пікір білдірген. Дәулеткерей Кәпұлының пікірінше, ауқымды оқиғаларға толы мыңжылдықтан бастап Астана өр жобаларды іске асыру орталығына айналды және бұрынғы атаудың қайтарылуы тарихи тұрғыдан дұрыс.

Мәслихат хатшысы Ерлан Каналимов 2-14 қыркүйек аралығында БАҚ-та, мессенджерлерде, әлеуметтік желілерде елорданы қайта атау туралы материалдар жарияланғанын хабарлады. Атап айтқанда, «Астана» атауын қайтару туралы сөз болды. Бірқатар телеграмм-арналар мен бұқаралық ақпарат құралдарында жаңалық жағымды бағытта қабылдануда. 13 қыркүйекте «Astanovka98» телеграмм-арнасында тіркелушілер арасында сауалнама өткізілді, дауыс берген 5071 адамның 74% - ы бастаманы қолдады. Арна пайдаланушыларының басым көпшілігі осы тақырыпқа оң көзқараспен қарады. Комментарийлерде бұл тақырып азаматтар арасында бірнеше жыл талқыланып келе жатқан, қолдау тапқан бастама ретінде қабылданды. Жалпы, ақпараттық алаңдағы жарияланымдарды және реакцияларды (лайк, комментарийлер) талдау пайдаланушылардың 80% - дан астамы елорданы «Астана» деп қайта атау туралы жаңалықты қолдайтынын көрсетті.

Көпшілік тыңдаулар тақырыбын талқылауға қала тұрғындары, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты.

Көпшілік тыңдауларды қорытындылай келе, Ерлан Каналимов отырыс хаттамасы интернет-ресурстарда орналастырылатынын және бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланатынын хабарлады.