Елорданың мектепке жапсарлас құрылыстарының проблемалық мәселелері

Қалалық мәслихаттың әлеуметтік-мәдени даму мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясының төрағасы Алтыншаш Табулдина отырысқа дайындық шеңберінде депутаттар бірқатар білім беру объектілерін аралап, елорданың мектепке жапсарлас құрылыстарының проблемалық мәселелерімен танысқанын хабарлады. Отырыста аралау қорытындылары және оқушы орындарымен қамтамасыз ету және білім алу үшін қолайлы жағдай жасау жөнінде елорданың атқарушы органдары қабылдап жатқан шаралар қаралды.

«Нұр-Сұлтан қаласының Білім басқармасы» ММ басшысы Қасымхан Сенғазыев баяндама жасап, депутаттарға 2019-2021 жылдар аралығында білім беру объектілерінің құрылысы барысында туындаған проблемалық мәселелер туралы хабарлады. Үш жыл ішінде 5 мыңнан астам оқушы орнына арналған 11 мектепке  жапсарлас құрылыс салынған, бұл оң жағалаудағы мектептердің шамадан тыс жүктелу мәселелерін шешуге ықпал етті. Құрылыс салу кезінде анықталған кемшіліктер әлі жойылған жоқ. Мәселен, Тайбұрыл көшесі бойында орналасқан №23 мектепте физика, химия кабинеттері жабдықталмаған, киім ілетін орынның төбесінен су ағады, розеткалар жұмыс істемейді; Пригородный тұрғын алабындағы №24 мектепті жауын-шашын кезінде үнемі су басады, ыстық сумен қамтамасыз етуде проблемалар бар, техпаспорты жоқ, акт жасалып, ол Тапсырыс беруші - құрылыс басқармасына тапсырылды. №28 мектепте құрылыс басқармасы мектеп басшылығына құқық белгілейтін құжаттарды бермеген, бұл Астанаэнергосбыт, Теплотранзит және басқа да ұйымдармен шарт жасасуға елеулі кедергі болып табылады. №31 мектеп-гимназиясында жоғары ылғалдылық байқалады, Аманат көшесінде орналасқан №51 мектептің кіреберісі жөндеуді қажет етеді, плиткалар кей жерлерде түсіп қалған, жаңбыр кезінде шыныпакетті терезелерді орнату сапасының төмендігіне байланысты терезе жақтаулары арасынан су ағады. Шарбақты көшесіндегі №57 мектепте кондиционерлер жұмыс істемейді, кейбір кабинеттерде радиаторлар орнатылмаған.

«Нұр-Сұлтан қаласының Құрылыс басқармасы» ММ басшысының орынбасары Амангелді Саттаров жапсарлас құрылыстар салу барысында бірқатар кемшіліктерге жол берілгенін растады, олардың тізбесі құрылыс басқармасына жіберілген. Құрылыс салушыларға кепілді мерзімде жазғы каникул кезеңінде бар кемшіліктерді жою қажеттілігі туралы хабарлама жіберілді. Егер олар кемшіліктерді жоюға кіріспесе, басқарма сотқа жүгінуге мәжбүр болатыны туралы ескертілді.

Саттаров өте қысқа мерзімде салынған №23 мектепке жапсарлас құрылыста химия кабинеттеріне, зертханаларға электр энергиясын өткізу проблемасы бар екенін айтты, бұл кемшіліктер қазір жойылып жатыр. №24 мектепке қатысты Саттаров пайдалануға берілген сәттен бастап проблемалар бар екенін, бастапқыда мектепті жобалау кезінде қателіктер жіберілгенін, онда үнемі су басу проблемасы болғанын айтты. Піспектеу тәсілімен мәселені шешуге болады немесе су деңгейін төмендету үшін ұңғыманы бұрғылау керек, бірақ бұл қымбатқа түсетін әдістер. Сөзінің соңында Саттаров ҚР БҒМ қолданыстағы бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізуді ұсынды. Қазіргі уақытта барлық мектептерге қойылатын талаптар белгіленетін жайлы мектеп құру стандарттары әзірленуде, бұл талаптарды орындай отырып, үздік нәтижеге қол жеткізуге болады.

Депутат Владислав Сергеев мектептерге жапсарлас құрылыстардың сапасына сын айтты және депутаттың пікірінше, құрылыстың өте қысқа мерзіміне сілтеуге болмайды. Сергеев мерзімдерді көрсете отырып, мердігерлер, білім басқармасы, мектеп директорларының қолдары қойылған кемшіліктерді жою бойынша егжей-тегжейлі жоспар дайындауды ұсынды. Мектеп жанындағы аумақтардың жайластырылымы да назар аударуды талап етеді, оларда орналастырылған 90-шы жылдар стиліндегі самалжайлар көбінесе кешкі уақытта маргиналдардың жиналу орнына айналған.

Мәслихат хатшысы Ерлан Каналимов білім алу үшін жағдай жасауға жауапты білім басқармасына ескерту жасады. Каналимов мектеп директоры құжаттарға қол қоймас бұрын құрылыс сапасы бойынша барлық ескертулерді хабарлап, олардың жойылуын талап етуін ұсынды.

№28 мектептің директоры Татьяна Брусевич 2019 жылы тұрғызылған мектепке жапсарлас құрылысқа қатысты сөз қозғап, ол ешқандай құжатқа қол қоймағанын айтты. Комиссия құрылып, кемшіліктер жойылмағандықтан, құжаттарға қол қойылмаған.

Мәслихат хатшысы егер құқық белгілейтін құжаттар болмаса, қазіргі уақытта мектептің бұл жапсарлас құрылысты қалай пайдаланып жатқандығы туралы сұрады. Бұл парадокс, ғимарат балансқа қабылданбаған, бірақ пайдаланылып жатыр. Үш жыл өтсе де, бәрі сол қалпында.

Каналимов қазір объектілерді кімнен кім қабылдағаны маңызды емес екенін, басшының ауысқанына немесе басқа да сыртқы жағдайларға қарамастан, бастысы барлығы бірыңғай тәртіпті, бірыңғай талаптарды сақтау маңызды екенін атап өтті. Қаланың бүкіл мектептері тексеріліп, барлық ақаулар анықталып, жойылған бір кезең болған. Ол білім басқармасына депутаттардың қатысуымен жұмыс комиссиясын құруды, барлық мектептердің құқық белгілейтін құжаттарына тексеріс жүргізуді, олардың әділет органдарында тіркелуінің болуын анықтауды ұсынды. Жапсарлас құрылыстардың кемшіліктермен тапсырылатыны және ғимараттар ұзақ уақыт бойы құжатсыз пайдаланылатыны жол беруге болмайтын жағдай. Мәселе мынада, егер форс-мажор туындаса, қандай да бір күтпеген жағдай орын алса, бұған кім жауапты болады.

Каналимов мектептерге жапсарлас құрылыстарға қатысты бірқатар проблемалық мәселелерді атап өтті. Мәслихат хатшысының пікірінше, ғимараттарды қабылдау механизмін әзірлеу қажет. Бұл ретте қатысушылардың әрекеттері келісілмеген болып отыр. Мемлекеттік қабылдау барысында жапсарлас құрылыс салу бойынша техникалық қадағалау, авторлық қадағалау тарапынан неге ескертулер болмады деген сұрақ туындайды, осы үш жылда ақауларды жою кестесін жасауға болатын еді. Жосықсыз құрылыс салушылардың қайсысы сот бойынша жауапқа тартылды?

Тұрақты комиссияның төрағасы Алтыншаш Табулдинаның пікірінше, түпкілікті нәтижеге ең алдымен мүдделі болуы тиіс мектеп директорларынан жауапкершілікті алып тастауға болмайды, тиісінше олар жағдайды бақылап, соңында қынжыларлық нәтиже болмау үшін, құрылыстың басынан бастап кемшіліктерді көрсетіп отыруы тиіс. Бүгінгі таңда жапсарлас құрылыстардың елеулі бұзушылықтармен тапсырылғандығы директордан да, білім басқармасынан да жауапкершілікті жоймайды.

Каналимов дүйсенбіде түске дейінгі мерзімде мәслихатқа білім басқармасы, мектеп директоры, авторлық және техникалық қадағалау басшылығы және құрылыс басқармасы қол қойған, кемшіліктерді жоюдың нақты мерзімі көрсетілген кестені ұсынуды сұрады. Бүгінгі күні 11 жапсарлас құрылыстың 5-іне ескертулер жоқ, 6 құрылыс бойынша елеулі кемшіліктер анықталған.

18 ескі мектеп бойынша мәселелер бар, оларды да шешу қажет. №2 мектеп пен украин мектебіне қатысты, бұл мектептерді бұзу және жаңа ғимараттар салу туралы ұсыныс болды. Жапсарлас құрылыс салу мүмкін емес ескі мектептер бар. Бес жылдық кезеңге жаңа мектептер салу жоспарланған, ал ескі мектептер туралы ұмытылып отыр, оларда да балалар оқиды.

Сенғазыев тозу пайызын сапалы анықтау үшін геология, жері, топырағы және т.б. ескере отырып, барлық ескі мектептерге кешенді зерттеу жүргізуді ұсынды. Барлық мектептер бойынша ақау актілері бар, олар 2008 жылы №6 мектеп ғимараты құлаған жағдайдан кейін жасалып, қол қойылған.

Мәслихат хатшысы мектептер мен өзге де әлеуметтік инфрақұрылымдарды ескерусіз, ойластырылмай көппәтерлі тұрғын үй кешендері (КПТҮ) салынбауы үшін, компаниялардың өздері талаптарға сәйкес үйлердің жанына мектептер салуын көздейтін құрылыс регламентін қайта қарауды ұсынды. Сулы-жасыл бульварда «Атлант» КПТҮ салынуда, онда 10 мыңға жуық тұрғын тұратын болады. Бұл КПТҮ тұрғын балалары қайда оқиды. ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті КПТҮ және оның жанынан бірқатар әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін салу туралы ұсынысты қолдады, ағымдағы жылдың қыркүйек айында өзгерістер енгізілетін болады.

Тұрақты комиссияның төрағасы Алтыншаш Табулдина мектептердің мұндай жай-күйде қабылдануы басқармалардың салғырттығынан болатынын атап өтті. Табулдина осы мәселелерге қатысты жолданған құжаттарды, хаттарды, жосықсыз құрылыс салушыларға қатысты қабылданып жатқан шаралар туралы мәліметті мәслихатқа ұсынуды сұрады.