Энергия үнемдеудің кешенді жоспарын іске асыру мәселелері бойынша көпшілік тыңдаулар

Қалалық мәслихатта Батыр Котыревтің төрағалық етуімен Zoom сервисінің бейнеконференцбайланыс платформасында көпшілік тыңдаулар өтті.

Жария тыңдаулардың тақырыбы: «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттырудың кешенді жоспарын іске асыру, инновациялық технологияларды енгізу келешегі туралы».

Мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың кешенді жоспар іс-шараларын іске асыру қорытындылары туралы «Нұр-Сұлтан қаласының отын-энергетика кешені және коммуналдық шаруашылық басқармасы» ММ басшысы Төлеген Құлышев баяндады.

Т.Қулушев кешенді жоспар бәсекеге қабілеттілікті, қаржылық тұрақтылықты, энергетикалық және экологиялық қауіпсіздікті арттыруды, сондай-ақ халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасын арттыруды қамтамасыз етуге бағытталғанын айтты. Осы міндеттердің барлығына энергия үнемдеу әлеуетін іске асыру және энергетикалық ресурстарды жаңғырту, технологиялық дамыту және ұтымды және экологиялық жауапты пайдалануға көшу негізінде энергетикалық тиімділікті арттыру есебінен қол жеткізуге болады.

Кешенді жоспар нақты іс-шараларды қамтиды және елдің мемлекеттік саясатына, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы қолданыстағы нормативтік құқықтық базаға сәйкес әзірленді.

Осы Кешенді жоспар аясында энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында 189 іс-шара жоспарланған.

Барлығы 142 іс-шара орындалып, 47 іс-шара орындалмады, 23 іс-шара қарастырылмаған.

Жария тыңдаулардың төрағасы Батыр Котырев баяндамашыға Кешенді жоспардың тармақтарын орындамаған мемлекеттік органдардың басшыларына қатысты қандай шаралар қабылданғанын сұрады

Қоғамдық тыңдауларға қатысқан мемлекеттік органдардың өкілдері әртүрлі себептерге сілтеме жасады. Білім басқармасының өкілі жоспардың 8 тармағының орындалмауы қаржыландырудың жоқтығына байланысты деп жауап берді. Барлық ұйымдастырушылық іс-шаралар, энергия үнемдеу саласындағы қызметкерлерді оқыту, төтенше жағдай мен карантиндер жариялануына байланысты энергия үнемдеу бойынша кеңестер өткізу кейінірек жүргізілді.

Қалалық орта сапасы және бақылау басқармасы басшысының орынбасары жоспардың 6 тармағының орындалмауына байланысты бұл функциялардың бір бөлігін Тұрғын үй және тұрғын үй инспекциясы басқармасына беруге байланысты деп жауап берді.

Жария тыңдаулар төрағасы ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі Индустриялық даму комитетінің ақпараты бойынша, жергілікті атқарушы органдардың энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы қызметін бағалау қорытындылары бойынша соңғы үш жыл ішінде Нұр-Сұлтан қаласы төмен деңгейді көрсетіп отырғанын атап өтті. Сондай-ақ қуаты 25 Вт және одан жоғары қыздыру шамдарын сатып алу бөлігінде ҚР Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасын бұзу фактілері бар. Мысалы, 2020 жылы Нұр-Сұлтан қаласы бойынша 657 Шарттың 86-ы осы талаптарды бұза отырып жасалған.

Т.Қулушев депутаттарды қазіргі уақытта электр энергетикасы саласындағы Басқарма «Нұр-Сұлтан қаласында ақылды көше жарығын құру және пайдалану» МЖӘ жобасына конкурстық құжаттама әзірленгеніне сендірді.

Жоба аясында инвестор қаражаты есебінен 30 877 көше жарығы шамдары энергия үнемдейтін шамдарға ауыстырылды, автоматты басқару жүйесі, диспетчерлік пункт құрылды. Жобаны іске асыру көшелерді жарықтандыруға жұмсалатын шығындарды жыл сайын 30%-дан астам үнемдеуге мүмкіндік берді.

Депутат Ерлан Дәкенов энергия үнемдеу саласындағы мамандардың санын арттыру және біліктілігін арттыру қажеттілігі туралы ұсыныс жасады.

Сессия төрағасы Нұрлан Қупешов жоспар тармақтарының елеулі бөлігінің орындалмауына байланысты сыни ескертулер жасады. Мысал ретінде ол қаржыландыруды талап етпейтін тармақтарды орындамаған білім басқармасын, белгілі бір дәрістер санын, энергия аудиті бойынша көптеген сұрақтарды келтірді. Ол Отын-энергетика кешені және коммуналдық шаруашылық басқармасы Ішкі саясат басқармасымен бірлесіп, Энергия үнемдеу бюджетті үнемдеу есебінен өңірді дамытудың бір бөлігі болып табылатыны туралы ведомстволық бағынысты ұйымдармен ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізуді ұсынды. Оң мысал ретінде ол энергия аудитін жүргізген «Астана Энергия» АҚ келтірді. Мониторинг мақсатында ай сайын осы мәселе бойынша бірлескен кеңестер өткізуге болады.

Депутат Бауыржан Джанғұнақов Кешенді жоспардың орындалуы туралы сұрақ қойды. Ақпаратқа сәйкес, барлығы 189 іс-шара, 118-і орындалмаған, бұл 63% - ды құрайды. Орындаудың осындай төмен деңгейі немен байланысты және бұл, 11 іс-шараның көзделмегенін білдіреді. Ұйымдардың 65%-ы ақпарат берген жоқ.

Қоғамдық тыңдаудың төрағасы Батыр Котырев Басқарманың әкімшілік ресурстары жетіспейтінін бәрі түсінетінін, бірақ Шамдарды ауыстыру жағдайын бақылауы керек мамандар бар екенін атап өтті, мысалы. Қыздыру шамдары, кешегі күн. Жарықдиодты жарықтандыруға көшу бүкіл республика аумағында жүзеге асырылады және бұл қайтымсыз процесс, өйткені энергия үнемдеу экологиялық міндеттермен тікелей байланысты, сонымен қатар ол экономикалық міндеттермен байланысты, жалпы алғанда бұл кешенді міндет. Тағы да, мысал ретінде қаржыландыруды қажет етпейтін тармақтарды орындамаған Білім басқармасы туралы сөз етілді. Экологиялық санасы бар балаларды тәрбиелеу – қазіргі заманғы тәрбиенің міндеттерінің бірі. Ал қазір Білім басқармасының бұл мәселеге бей-жай қарамау фактісін атап өтуге болады. Бұл мәселеде Астана ең озық болуы керек. Бүгінгі күні жобалық қуаты жылына 12 млн. дана болғанда 185 млн. теңгеге өнім шығарылды, қандай кезеңде және қанша шам шығарылды деген сұрақ туындайды. МЖӘ жобалары бойынша 2017-2019 жылдары барлығы 1 МЖӘ жобасы іске асырылды. 2017 жылы елордада «Болашақ энергиясы» атты ЭКСПО өтті, оған 100-ден астам ел, 40-тан астам ұйым қатысты. Депутат Басқарма бұл жағдайды елордадағы жағдайды жақсарту үшін пайдалануы керек деп санайды, жылына кемінде 4 жоба жүзеге асырылуы керек.

Сессия төрағасы Нұрлан Қупешов Энергия үнемдеудің кешенді жоспарының орындалуын бақылау жөніндегі комиссия құруды, барлық басқармалар мен ведомстволық бағынысты ұйымдар бойынша энергия аудитін жүргізуді қамтамасыз етуді ұсынды. Бұл үшін қаржы бөлу керек, бұл қомақты сома болмайды. Есеп құрастырушыға сұрақтарымыз бар, қателіктер көп, бұл жоспарды жүзеге асыру қатынасы аталмыш мәселелерге қатысты түсініспеушіліктердің салмақтылығын білдіреді, сол себепті жақсартуды қажет етеді.

Көпшілік тыңдаулардың төрағасы Батыр Қотырев қатысушылардың назарын мазутты тұтыну мәселесіне аударды, дегенмен отынның қымбат және тиімсіз екені белгілі. Арзан және тиімді отынға көшудің болашағы қандай? Уақытша тоқтатылған ЖЭО-3 құрылысы жақында қайта жанданды. Бұл жоба қала үшін қажет, бірақ жаңартылатын энергия көздеріне, су, жел, күн энергиясына назар аудару керек. Барлығы экологиялық мәдениет деңгейіне байланысты, сондықтан энергия аудитін жүргізуге байланысты іс-шаралардың жартысы орындалмаған. Көп пәтерлі тұрғын үй кешендерін салу кезінде бірден энергия аудитін жүргізу қажет. Білім басқармасы осы саладағы мамандарды шақыра отырып, оқушылардың ынтасын арттыруда, оларды энергия үнемдеу қағидаттарына оқытуда бірінші болу керек.