2020 жылға арналған бюджеттің атқарылуы туралы есепті талқылау жалғасуда

Қалалық мәслихатта Нұрлан Купешовтың төрағалық етуімен Zoom сервисінің бейнеконференцбайланыс платформасында тұрақты комиссиялардың бірлескен отырысы өтті.

Тұрақты комиссиялардың бірлескен отырысы барысында әлеуметтік-мәдени даму, бюджет, экономика, өнеркәсіп және кәсіпкерлік мәселелері бойынша Нұр-Сұлтан қаласының 2020 жылға арналған бюджетінің атқарылуы туралы есеп талқыланды.

Күн тәртібінің негізгі мәселесі бойынша бірінші болып «Нұр-Сұлтан қаласының қаржы басқармасы» ММ басшысы Әліби Жұмаев сөз сөйледі, ол депутаттарды бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы туралы хабардар етті.

Сөз басында ол өткен жылы қала бюджетіне түскені және 35 899,7 млн. (105,4%) артық орындалғаны туралы айтты. Меншікті кірістердің жиынтық көлемі 361 717,4 млн.теңгені құрады, оның ішінде салықтар бойынша 332 479,7 млн. теңге түсті. Ол бюджеттің кіріс бөлігінің негізгі асыра орындалуы салық түсімдері есебінен қамтамасыз етілгенін нақтылады.

Бюджет заңнамасына сәйкес 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап шағын және орта бизнестен түсетін корпоративтік табыс салығы жергілікті бюджетке түседі. Осыған байланысты корпоративтік табыс салығының түсімдері бойынша асыра орындалудың негізгі сомасының бірі – 13 604,0 млн.теңгені құрады (жоспар бойынша 62 550,1 млн. теңге 76 154,0 млн. теңге түсті).

Өткен жылы Қаржы басқармасы 93578 млн.теңге сомасына мемлекеттік бағалы қағаздар шығаруды ұйымдастырды, оның ішінде Нұрлы жол бағдарламасын іске асыруға 49 млрд. теңгеден астам, 44 млрд. теңге сомасына облигациялар шығарылды.

Нұр-Сұлтан қаласы бюджетінің 2020 жылға арналған шығыстары 658 708,6 млн.теңгені құрады немесе 98,9% - ға орындалды (жоспар 665 934,3 млн. теңге).

Шығыстардың жалпы сомасындағы игерілмеген қалдықтың үлесі 1,1% - ды немесе 7 225,8 млн.теңгені құрады.

Бұдан әрі Әліби Жұмаев бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы туралы толық ақпарат берді.

Депутат Азамат Айтхожин 7781,2 млн. теңге игерілмеген Спорт басқармасы басшысының атына сыни ескертулер айтты.

Баяндамашы өз сөзінде республикалық бюджет қаражаты есебінен 159,2 млн.теңге игерілмегенін, «№8 Олимпиадалық резервтің мамандандырылған балалар – жасөспірімдер спорт мектебі» КММ-нің үрлемелі футбол алаңының ауа тіреуіш құрылысын ағымдағы жөндеу бойынша орындалған жұмыстар актілерінің уақтылы ұсынылмауына байланысты айтты. Депутат бұл фактке наразы, өйткені қалада 6 ай суық кезең, ал басшының немқұрайлы қарым-қатынасына байланысты мектеп жөндеуі кешіктіріледі.

Негізгі мәселе бойынша екінші болып Нұр-Сұлтан қаласы бойынша Тексеру комиссиясының төрағасы Иманжүсіп Ақпомбаев сөз алды. Ол 2019 және 2020 жылдардың 9 айының қорытындысы бойынша салыстырмалы деректерді ұсынды. И.Ақпомбаев бірлескен отырысқа қатысушылардың назарын елорданың ЖӨӨ жағдайының нашарлауына аударды.

Сонымен қатар, ол, алдыңғы сөз сөйлеуші сияқты, қала бюджетіне салық түсімдерінің ұлғаюы байқалғанын атап өтті. Өсім негізінен салық түсімдері, трансферттер мен қарыздар есебінен байқалды.

И.Ақпомбаев ағымдағы жылы республикалық бюджеттен 253,6 млрд. теңге сомасында трансферттер жоспарлы түрде жіберіліп жатқанын, бірақ республикалық бюджет қаражатын тиімсіз пайдалану себебінен елеулі сома қайтарылғанын айтты. Ол жылдан жылға дебиторлық берешек өсетінін және 44,6 млрд. теңгені құрайтынын, 5,1 млрд. теңгеге ұлғайғанын, өткен жылдардағы дебиторлық берешектің кем дегенде 16,5 млрд. теңге жоғалу тәуекелдері бар екенін тағы да атап өтті. Кредиторлық берешек 42,8%-ға азайды, бұл 11,3 млрд.теңгені құрайды. Жергілікті атқарушы органның қарызы артып, 230594,1 млрд.теңгені құрады.

Елорданың аудандары әкімдерінің аппараттары бойынша кемшіліктер жүйелі сипатқа ие, олардың ішінде аппарат қызметкерлерінің өз функционалдық міндеттерін тиісінше орындамауы. Осындай кемшіліктер қала басқармаларының бюджеттің орындалуына аудит жүргізу барысында анықталды.

Тексеру комиссиясының төрағасы жергілікті бюджеттің шоғырландырылған қаржылық есептілігі бойынша аудиторлық іс-шараның қорытындыларын ұсынды, 2 113 162,8 млн.теңге (89,4%) сомасында бюджеттің шоғырландырылған қаржылық есептілік теңгерімі валютасының анық еместігі анықталды. Аудиторлық іс-шараның нәтижелері бойынша уәкілетті орталық мемлекеттік органдарға: ҚР ҰЭМ, ҚР ҚМ ҚР ДСМ, ҚР ЕХӘҚМ.қолданыстағы заңнамаға өзгерістер енгізу бойынша ұсыныстары бар хаттар жіберілді.

«Нұр-Сұлтан» қаласының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы» ММ басшысының орынбасары Алмат Сейітқұлов депутаттарды инфляция деңгейі туралы хабардар етті, ол 107,7% құрады, оның ішінде азық-түлік емес және азық-түлік тауарларына, ақылы қызметтерге. Шағын және орта бизнес өкілдерінің саны артты. Қалада 14 мектеп бар, үш ауысымда оқытатын мектептер бар, апатты мектептер жоқ.

2020 жылы медициналық жабдықтармен жиынтықта инфекциялық науқастарды орналастыру үшін модульдік конструкция сатып алынғаны белгілі.

Жұмыспен қамту жол картасы аясында 16 мыңнан астам жұмыс орны құрылды, жоспар 15253 жұмыс орнын құрады, асыра орындау 5,4% - ды құрады.

Депутат Ләззат Разбекова-Тулеуханова мемлекеттік органдар басшыларының бюджетті тиімді атқару жөніндегі жұмысындағы қателерді жою үшін Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы қабылдап жатқан шараларға, сондай-ақ МЖӘ жобалары неге аз іске асырылып жатқанына қатысты сұрақ қойды, дегенмен бюджеттен конкурстық құжаттаманы әзірлеуге, мемлекеттік сараптама жүргізуге, ЖСҚ дайындауға қомақты қаражат жұмсалатыны белгілі деп сөз етті. МЖӘ-нің 47 жобасының 14 жобасы бойынша ғана келісім-шартқа қол қойылды. Болашақта осындай жағдайға жол бермеу үшін не істеу керек.

Депутат Алтыншаш Табулдина да МЖӘ жобалары бойынша баяндамашыға жүгінді. Қанша сараптама жүргізілді, қандай сомалар жұмсалды және қандай жобалар жүзеге асырылмады, қандай себеппен. Қаражат жұмсалған жобалар бар ма, бірақ олар іске асырылмады, проблемалық жобалар деп аталатын. Жобаны әзірлеу үшін орташа есеппен қанша ақша қажет. Тәуекелдерді есептеу қажет. Сонымен қатар, Тексеру комиссиясы жылдан жылға қайталанатын жүйелік қателіктерді атап өтеді. Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы бюджетті жоспарлауда жойылмайтын қандай жүйелі қателерді көреді және осындай қателіктердің басты себептерін атаңыз.

Депутат Азамат Айхожин Алмат Сейітқұловқа дайындалып, келесі жолы МЖӘ жобалары бойынша қойылған сұрақтарға жауап беруді ұсынды.

Депутат Ләззат Разбекова-Тулеуханова тиімді жоспарлау мәселесі әрқашан өте маңызды екенін айтты және осы мәселелерді бірлесіп пысықтау үшін бірлескен іс-шаралар жоспарын әзірлеуді ұсынды. Ол елорданы дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған бағдарламасына қатысты жазбаша түрде ақпарат беруді сұрады. Қандай іс-шаралар жүзеге асырылды, қандай көрсеткіштерге қол жеткізілмеді және не себепті.

Депутат Талғат Нәрікбаев Тексеру комиссиясының есебінде айтылған бюджет қаражатының тиімсіз пайдаланылуына, орасан зор сомаға қатысты наразылығын білдірді. Бұл жағдайда әкімдік не істейді. Осыған байланысты қала әкімінің жетекшілік ететін орынбасарын тыңдап, әкімнің атына мемлекеттік органдар басшыларының жауапкершілігіне қатысты ұсыныстар дайындау қажет. Мұндай уақытта мұндай соманы шашыратуға болмайды. Елордада көптеген шешілмеген мәселелер бар, соның ішінде ішкі қауіпсіздік, қоғамдық және өрт қауіпсіздігі, аула клубтарының ашылуына байланысты көптеген мәселелер бар. Ол бюджетті тиімді пайдалануға жауапты басшыларға қатысты нақты шешімдер қабылдау үшін қала әкіміне жүгінуді ұсынды. Мұны норма ретінде қабылдауға болмайды. Тексеру комиссиясының есебінен жергілікті атқарушы органның борышы өсіп келе жатқаны, соның есебінен 230 млрд.теңге қарыз пайда болғаны және әкімдік кімге қарыз екені анықталды.

Депутат Ләззат Разбекова-Тулеуханова Тексеру комиссиясы бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінен анықтаған бұрмалаушылықтар бойынша қаржы басқармасының басшысына жүгінді. Неліктен мұндай қателіктер орын алады. Алдын алу, алдын алу сипатындағы қандай шаралар жүргізіледі. Қателерді жою бойынша іс-шаралар жоспары бар ма?

Депутат Азамат Айхожин бюджетті орындамағаны үшін басшыларға қатысты қандай шаралар қабылданып жатыр деген сұрақ қойды. Ол бюджетті 100% орындайтын басшыларға қайта бөлінген қаражаттан қосымша қаражат бөлуді ұсынды. Сондай-ақ, Жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау басқармасының бюджетті орындамауына қатысты мәселе туындады. Ол қатысушыларға отырыстың хаттамаланып жатқанын еске салып, келесі жылы басқарма тиімсіз пайдаланылған соманы толық алмайтындай етіп басшыларды жазалау керек деген пікір білдірді. Тарихта алғаш рет №8 БЖСМ командасы 1/8 финалға шығып, қазірдің өзінде қарапайым спорт мектебі 5 млн.теңге табыс тапқаны баршаға мәлім.

Депутат Бауыржан Жанғүнақов Тексеру комиссиясының төрағасы мен мүшелеріне есепті мемлекеттік және орыс тілдерінде дайындағаны үшін алғыс айтты. Ол Басқармаларға жылына бір рет есеп беруді ұсынды. Депутат сұрақ қойды, есепте 93 млрд.теңгеге бағалы қағаздар, оның 53 млрд. теңгесі Нұрлы жол бағдарламасы бойынша және 44 млрд. теңгесі дағдарысқа қарсы шараларды жүргізу үшін шығарылғаны айтылды. Қандай пайызбен және қанша жылға. 93 млрд. теңгенің 1% - ы 930 млн. теңгені құрайды, бұл қаражатқа кім жауапты. Сыйақыны кім төлейді және немесе және қай бюджет, республикалық есептен бе, жоқ әлде жергілікті бюджет есебінен жүргізіле ме?

Есепте Байқоңыр ауданында 1100 шам, Алматы ауданында 3005 шам, Сарыарқа ауданында 2000 шам, Есіл ауданында 4000 шам ауыстырылғаны атап өтілді. Бір жыл ішінде 10000 шам ауыстырылды. Шамдар қайда сақталатыны туралы ақпарат алғым келеді, егер кәдеге жаратылса, аудандық әкімдіктерге акт ұсынсын, егер қоймада жатқан болса, тиісті құжаттар болса, онда монтаждау/демонтаж жасауға айтарлықтай сома қосылған.

Депутат Нұрдәулет Оразханов есепте мүмкіндігі шектеулі 416 балаға үйде қандай сомаға көмек көрсетілгенін, халықтың қандай санаты үшін жұмыс орындары құрылғанын, олардың қаншасы тұрақты, қанша уақытша екенін айтты. Осындай ақпаратқа қатысты көптеген сұрақтар, нақты жауап қажет, қанша қаражат бөлінді, қандай нәтижелерге қол жеткізілді. Екінші мәселе-Жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау басқармасы. Депутаттарға түрлі себептер бойынша көптеген адамдар жүгінеді, және әрбір екінші адам жұмысынан айрылу себебінен АӘК төлеуге байланысты. Бұл ретте Басқарма айтарлықтай соманы игерген жоқ. Мүгедек балалармен кездесу кезінде техникалық құралдар, гигиена заттары бойынша сұрақтар қойылады.

Тұрақты комиссиялардың бірлескен отырысының төрағасы Нұрлан Купешов елорданы дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған бағдарламасы бойынша осы бағдарламаның қанша орындалғаны және пайыздық арақатынаста қандай көрсеткіштерге қол жеткізілгені туралы сұрақ қойды. Ол бағдарламаның орындалуы туралы жазбаша жауап беруді сұрады. Ол Тексеру комиссиясының төрағасына аудан әкімдіктері бөлінісінде жіберілген бұзушылықтар бойынша депутаттарды тағы да хабардар етуді ұсынды.

Депутат Алтыншаш Табулдина менеджерлердің қайсысы тиімсіз жоспарлағаны үшін жазаланғанын сұрады. Кемшіліктер әртүрлі сипатта, жүйелі немесе үлкен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерімен орын алып жатады, деп сөз етті. Ол егжей-тегжейлі ақпарат бере алатын әкім аппаратының ішкі аудит қызметін тыңдауды ұсынды. Бухгалтерлердің білімі жеткіліксіз болған кездегі жүйелі кемшіліктер, оларды оқыту қажет, бірақ сыбайлас жемқорлық тәуекелдерімен байланысты кемшіліктер бар, сондықтан ол ішкі аудит есебін тыңдауды ұсынды.

Депутат Азамат Айтхожин әкімшілік құқық бұзушылық мемлекеттік органдардағы кейінгі қызметке әсер ете ме деп сұрады. Бірінші басшылардың жұмысы өте жауапты, тексеру кезінде кемшіліктерді жою үшін жазалауға болмайды. Бағдарламалардың әкімшілері бюджетті атқару жөніндегі міндеттерді нақты белгілеуі және келесі жылға арналған бюджет игерілмеген жағдайда, олардан игерілмеген соманы алып қою мүмкін екенін ескерту қажет. Сондықтан әкімдік кәсіби кадрларды даярлауға назар аударуы керек деп атап өтті.